ازدواج و نکاح
ازدواج یا نکاح بر اساس قوانین مدنی و شرعی تنظیم شده و شامل حقوق و تعهدات خاصی است که برای زوجین در نظر گرفته شده است. ازدواج در ایران به عنوان یک پیوند قانونی و شرعی شناخته میشود و شرایط و الزامات آن بر اساس قانون مدنی ایران مشخص شده است.
شرایط قانونی ازدواج
سن قانونی ازدواج: سن قانونی برای ازدواج در ایران برای دختران ۱۳ سال و برای پسران ۱۵ سال است. اما ازدواج در سنین پایینتر تنها با رضایت ولی و اجازه دادگاه ممکن است.
رضایت طرفین: رضایت آزادانه هر دو طرف (زن و مرد) برای عقد نکاح ضروری است و اجبار یا اکراه به ازدواج از لحاظ قانونی باطل است.
اذن ولی: در ایران، ازدواج دختران باکره نیاز به اذن پدر یا جد پدری دارد. در صورتی که ولی دختر بدون دلیل موجه از دادن اذن خودداری کند، دختر میتواند با مراجعه به دادگاه و اخذ اجازه ازدواج کند.
عده: زنانی که در گذشته متأهل بودهاند و طلاق گرفتهاند یا همسرشان فوت کرده است، باید تا پایان دوره عده (مدت زمانی که زن باید بعد از طلاق یا فوت همسر از ازدواج مجدد خودداری کند) صبر کنند تا بتوانند ازدواج مجدد کنند. عده طلاق معمولاً سه ماه و ده روز و عده فوت همسر چهار ماه و ده روز است.
انواع عقد نکاح
عقد نکاح دائم: ازدواج دائم به معنای پیوندی است که به صورت همیشگی برقرار میشود و تمامی حقوق و تکالیف قانونی شامل نفقه، مهریه، ارث و تمکین بین زوجین برقرار است. در این نوع ازدواج، زن و مرد موظف به ایفای تعهدات متقابل هستند.
عقد نکاح موقت (صیغه): ازدواج موقت یا متعه، نوعی ازدواج است که برای مدت معین و با توافق طرفین انجام میشود. در این نوع عقد، مهریه باید تعیین شود و پس از اتمام مدت ازدواج، رابطه زوجیت به صورت خودکار پایان مییابد، مگر اینکه تمدید شود.
مهریه
مهریه عندالمطالبه: به این معنا که زن میتواند در هر زمان مهریه خود را از شوهر درخواست کند.
مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، مرد تنها در صورت داشتن استطاعت مالی ملزم به پرداخت مهریه است.
حقوق و تعهدات متقابل زوجین
نفقه: مرد موظف است هزینههای زندگی زن از جمله مسکن، خوراک، پوشاک و درمان را تأمین کند. اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن میتواند از طریق دادگاه اقدام به مطالبه نفقه کند.
تمکین: زن موظف است در منزل مشترک با شوهر زندگی کند و وظایف زناشویی را ایفا کند. در مقابل، شوهر نیز باید با حسن رفتار با همسر خود رفتار کند.
حق تحصیل و اشتغال زن: طبق قوانین ایران، اشتغال و تحصیل زن مشروط به رضایت شوهر است، مگر اینکه این حق به صراحت در ضمن عقد ازدواج به زن داده شده باشد.